Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ
ΦΥΤΩΝ
Ο ασφόδελος, που είναι γνωστός και σαν ασφόνδυλος,
σφερδούκλι και σπούρτουλλος, ανήκει στην οικογένεια
των Λιριίδων ή Λειριίδων.
Είναι φυτό κοινό για την Ελληνηκή ύπαιθρο, ειδικά σε ακαλλιέργητα εδάφη στα παραθαλάσσια, μεσόγεια και ορεινά.
Έχει υπόγειο, σαρκώδες, πολυετές ρίζωμα, φύλλα μακρόστενα,
λογχοειδή, λεία και ανθοφόρο βλαστό όρθιο μέχρι 1,5 μέτρο.
Τα άνθη του είναι μικρά, 5-φυλλα, άσπρα με κόκκινες ρίγες
και βρίσκονται στην άκρη του ανθοφόρου βλαστού.
Ανθίζει από το Γενάρη μέχρι τον Ιούλη.
Τον ασφόδελο τον βρίσκουμε σε αρκετές καταγραφές των αρχαίων Ελλήνων.
Τον είχαν σαν σύμβολο πένθους και τον έσπερναν στους τάφους
των προσφιλών νεκρών τους, γιατί πίστευαν ότι οι νεκροί τρέφονταν με τις ρίζες του.
Ο Όμηρος στην Οδύσσειά του αναφέρει τον «ασφόδελο λειμώνα»
απ’ όπου περνούσαν οι ψυχές των νεκρών πριν κατέβουν στον κάτω κόσμο.
Ο Ισίοδος και ο Θεόφραστος αναφέρονται στις ρίζες του ασφόδελου
σαν φαγώσιμες, ο δε Διοσκουρίδης σαν θεραπευτικές.
Χρήσιμα μέρη του φυτού για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τα σαρκώδη ριζώματά του. Περιέχουν νισιεστέ, βλεννώδεις ουσίες, ταννίνη κ.ά.
Οι ρίζες του ασφόδελου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις διαταραχές του εντερικού συστήματος και συστήνονται για τις διάρροιες.
Επίσης για υπέρταση και για κυκλοφοριακά προβλήματα.
Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε έκχυμα ξηρών ή φρέσκων ψιλοκομμένων
ριζωμάτων.
Αλλά και για δερματικά προβλήματα χρησιμοποιούνται τα ριζώματα
Δίδουμε μια αυθεντική συνταγή της λαϊκής ιατρικής:
«Πολτοποιούμε 200 γραμμάρια ρίζες σπούρτουλλου,
προσθέτουμε 1-2 κρόκους αβγών και δουλεύουμε το μείγμα
μέχρις ότου γίνει αλοιφή.
Αλείφουμε το μέρος της κεφαλής που έχει τριχοφάγο
και καλύπτουμε με κερόχαρτο, μπορεί με νάιλον σκούφο μπάνιου,
το δένουμε για να μη μας φύγει και αφήνουμε έτσι όλο το βράδυ.
Επαναλαμβάνουμε μέχρις ότου λυθεί το πρόβλημα.
Συνήθως μετά από 15 μέρες αρχίζει η τριχοφυΐα».
Τα σαρκώδη ριζώματα του ασφόδελου μπορούν να χρησιμοποιηθούν
και για την κατασκευή ψωμιών - στην Αφρική το συνηθίζουν.
Πάντως στην Ελλάδα, το 1917 κατά τον αποκλεισμό και έπειτα
κατά τη γερμανική κατοχή, πολλές οικογένειες κατάφεραν
να επιβιώσουν χρησιμοποιώντας για τροφή τα ριζώματα του ασφόδελου.
Από τα ριζώματα αυτά οι παραδοσιακοί υποδηματοποιοί,
οι «παπουτσήδες» ή «σκαρπάρηδες», παρασκεύαζαν μια ειδική κόλλα,
το τσιρίχιν, που τη χρησιμοποιούσαν στη δουλειά τους.
Σήμερα οι βολβοί του χρησιμοποιούνται στην κοσμητική.
Τα φύλλα του τρώγονται από τα αιγοπρόβατα.
Τα κείμενα αυτής της στήλης παραχωρήθηκαν από τη συγγραφέα,
από τα βιβλία της «Η θεραπευτική δυνατότητα των φαρμακευτικών φυτών της Κύπρου». ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ζ. ΠΑΝΤΕΛΗ
